จินตคณิต คืออะไร
จินตคณิต (Mental mathematics) เป็นวิธีการเรียนคณิตศาสตร์ที่มุ่งเน้นผลสัมฤทธิ์เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการคิดและปฏิสัมพันธ์การทำงานของสมองทั้งสองด้าน คือ ด้านความคิดและจินตนาการ จินตคณิตจึงเป็นเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพในการเสริมสร้างพัฒนาการในเด็กช่วงอายุ 4-12 ปี
จินตคณิตเป็นกระบวนการคิดเลขโดยใช้จินตภาพหรือสัญลักษณ์แทนตัวเลข แทนที่การคิดเลขโดยใช้การท่องสูตรหรือใช้เครื่องคิดเลข เด็กที่เรียนจินตคณิตจึงต้องอาศัยความจำ การคิดวิเคราะห์ การวางแผน และจินตนาการในการคิดคำนวณ ซึ่งทักษะเหล่านี้จำเป็นต่อการเรียนรู้ในทุก ๆ ด้าน
ประโยชน์ของจินตคณิต
จินตคณิตมีประโยชน์ต่อการพัฒนาทักษะด้านต่างๆ ของเด็ก ดังนี้
ทักษะด้านคณิตศาสตร์ เด็กที่เรียนจินตคณิตจะสามารถคิดเลขได้อย่างรวดเร็วและแม่นยำ เข้าใจหลักการคิดเลข และสามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ในชีวิตจริงได้
ทักษะด้านการใช้สมองทั้งสองซีก เด็กที่เรียนจินตคณิตจะสามารถพัฒนาการทำงานของสมองทั้งสองซีกได้อย่างสมดุล ส่งผลให้มีความคิดสร้างสรรค์ แก้ปัญหาได้ดี มีสมาธิ และจดจ่อกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งได้นานขึ้น
ทักษะด้านความจำ เด็กที่เรียนจินตคณิตจะสามารถพัฒนาความจำระยะสั้นและระยะยาวได้ดีขึ้น
ทักษะด้านความคิดสร้างสรรค์ เด็กที่เรียนจินตคณิตจะสามารถคิดหาวิธีคิดเลขใหม่ๆ ได้ ส่งผลให้มีความคิดสร้างสรรค์มากขึ้น
ทักษะด้านสมาธิ เด็กที่เรียนจินตคณิตจะต้องจดจ่อกับการคำนวณเป็นเวลานาน ส่งผลให้มีสมาธิและจดจ่อกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งได้ดีขึ้น
ช่วยแก้ไขเด็กสมาธิสั้น เด็กไฮเปอร์ อยู่ไม่นิ่งจากการวิจัยพบว่า เด็กสมาธิสั้น เด็กไฮเปอร์ เด็กอยู่ไม่นิ่ง มักจะมีพัฒนาการด้านคณิตศาสตร์ต่ำกว่าเด็กปกติ เนื่องจากเด็กกลุ่มนี้มักมีปัญหาในการจดจ่อกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งเป็นเวลานาน แต่จินตคณิตเป็นกิจกรรมที่ต้องใช้สมาธิและความจดจ่อเป็นอย่างมาก เด็กที่เรียนจินตคณิตจึงต้องฝึกฝนสมาธิและความจดจ่ออยู่ตลอดเวลา ซึ่งจะช่วยให้เด็กกลุ่มนี้พัฒนาทักษะด้านสมาธิและช่วยให้อยู่นิ่งได้ดีขึ้น
หลักสูตรจินตคณิต
หลักสูตรจินตคณิตมีหลากหลายรูปแบบ ขึ้นอยู่กับจุดประสงค์ อายุ และความสามารถของเด็ก โดยทั่วไปจะแบ่งออกเป็น 3 ระดับ ได้แก่ (อ้างอิงตาม หลักสูตรของอาวบาคัสจินตคณิต) ได้แก่
หลักสูตรจินตคณิตฟิงเกอร์แมท เป็นหลักสูตรเริ่มต้นสำหรับเด็กเล็ก อายุ 3-10 ปี หลักสูตรนี้มุ่งเน้นให้เด็กเรียนรู้การคำนวณการบวกลบโดยใช้นิ้วมือ ซึ่งถือเป็นพื้นฐานสำคัญในการปูพื้นฐานให้เด็กเข้าใจคณิตศาสตร์อย่างง่าย ๆ เด็กเล็กสามารถเรียนจบหลักสูตรนี้โดยไม่ต้องเรียนหลักสูตรอื่นในระดับต่อไป
หลักสูตรจินตคณิตลูกคิด เป็นหลักสูตรต่อจากจินตคณิตฟิงเกอร์แมท เด็ก ๆ จะเรียนรู้การคำนวณการบวกลบ โดยใช้ลูกคิด มีการปูพื้นฐานเกี่ยวกับลูกคิด รู้จักการบวก การลบ ด้วยลูกคิด
หลักสูตรจินตคณิตโดยใช้จินตภาพ เป็นหลักสูตรระดับสูงสำหรับเด็กอายุ 4 ปีขึ้นไป เด็ก ๆ จะเรียนรู้การคำนวณการบวกลบ โดยใช้จินตภาพ มีการปูพื้นฐานเกี่ยวกับจินตคณิต รู้จักการบวก การลบ ด้วยจินตภาพ
การนำจินตคณิตไปใช้จริง
จินตคณิตสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้หลากหลาย เช่น
การคำนวณในชีวิตประจำวัน เช่น การคิดเงิน การนับสินค้า การวัดระยะทาง การคิดส่วนลด ตัวอย่างเช่น เด็ก ๆ สามารถใช้จินตคณิตในการคิดเงินง่าย ๆ เช่น การคิดเงินทอน การคิดเงินรวม, เด็ก ๆ สามารถใช้จินตคณิตในการนับสินค้า เช่น การนับจำนวนสินค้าที่ต้องการซื้อ การนับจำนวนสินค้าที่เหลืออยู่
การเรียนในโรงเรียน การบวกเลข เด็ก ๆ สามารถใช้ฟิงเกอร์แมทหรือจินตภาพในการบวกเลขง่าย ๆ เช่น การบวกเลขสองหลัก
เด็กที่เรียนจินตคณิตจะสามารถคิดเลขได้อย่างรวดเร็วและแม่นยำ ซึ่งจะช่วยให้เด็กสามารถแก้ปัญหาและตัดสินใจได้อย่างรวดเร็ว นอกจากนี้ยังสามารถช่วยพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และแก้ปัญหา ซึ่งจำเป็นต่อการใช้ชีวิตในยุคปัจจุบัน
ตัวอย่างงานวิจัยที่แสดงถึงประโยชน์การเรียนจินตคณิต ของนักวิจัยไทยและต่างประเทศ
หัวข้อวิจัย: ผลของโปรแกรมฝึกจินตคณิตต่อทักษะการคิดเลขของเด็กปฐมวัย
ผู้วิจัย: ดร.ทิพวรรณ ขันติกุล
การทดลอง: การศึกษาวิจัยเชิงทดลองแบบกึ่งทดลอง แบ่งกลุ่มตัวอย่างเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มทดลองได้รับการฝึกจินตคณิตเป็นเวลา 12 สัปดาห์ กลุ่มควบคุมไม่ได้ได้รับการฝึกจินตคณิต ผลการศึกษาพบว่ากลุ่มทดลองมีทักษะการคิดเลขที่ดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติเมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม
อ้างอิง: ขันติกุล, ทิพวรรณ. (2564). ผลของโปรแกรมฝึกจินตคณิตต่อทักษะการคิดเลขของเด็กปฐมวัย. วารสารวิจัยทางการศึกษา, 31(1), 1-12.
หัวข้อวิจัย: ผลของการฝึกจินตคณิตต่อทักษะการใช้สมองทั้งสองซีกของเด็กปฐมวัย
ผู้วิจัย: ดร.กัญจน์กมล ศรีสุข
การทดลอง: การศึกษาวิจัยเชิงทดลองแบบกึ่งทดลอง แบ่งกลุ่มตัวอย่างเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มทดลองได้รับการฝึกจินตคณิตเป็นเวลา 12 สัปดาห์ กลุ่มควบคุมไม่ได้ได้รับการฝึกจินตคณิต ผลการศึกษาพบว่ากลุ่มทดลองมีทักษะการใช้สมองทั้งสองซีกที่ดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติเมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม
อ้างอิง: ศรีสุข, กัญจน์กมล. (2564). ผลของการฝึกจินตคณิตต่อทักษะการใช้สมองทั้งสองซีกของเด็กปฐมวัย. วารสารการศึกษาศาสตร์, 38(3), 1-11.
หัวข้อวิจัย: The Effect of Mental Arithmetic Training on Mathematical Ability and Cognitive Function in Japanese Children
ผู้วิจัย: Yasushi Okada, ญี่ปุ่น
การทดลอง: การศึกษาวิจัยเชิงทดลองแบบสุ่มแบบมีกลุ่มควบคุม แบ่งกลุ่มตัวอย่างเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มทดลองได้รับการฝึกจินตคณิตเป็นเวลา 3 เดือน กลุ่มควบคุมไม่ได้ได้รับการฝึกจินตคณิต ผลการศึกษาพบว่ากลุ่มทดลองมีทักษะการคิดเลขและทักษะการคิดวิเคราะห์ดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติเมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม
อ้างอิง: Okada, Y., Shimizu, T., & Okamoto, M. (2009). The effect of mental arithmetic training on mathematical ability and cognitive function in Japanese children. Child Development, 80(2), 465-477.
หัวข้อวิจัย: The Efficacy of Mental Arithmetic Training on Mathematical Ability in Primary School Children in Singapore
ผู้วิจัย: Kok Fong, สิงคโปร์
การทดลอง: การศึกษาวิจัยเชิงทดลองแบบสุ่มแบบมีกลุ่มควบคุม แบ่งกลุ่มตัวอย่างเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มทดลองได้รับการฝึกจินตคณิตเป็นเวลา 12 สัปดาห์ กลุ่มควบคุมไม่ได้ได้รับการฝึกจินตคณิต ผลการศึกษาพบว่ากลุ่มทดลองมีทักษะการคิดเลขดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติเมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม
อ้างอิง: Kok Fong, M., Koh, Y., & Tay, L. (2015). The efficacy of mental arithmetic training on mathematical ability in primary school children in Singapore. Journal of Educational Psychology, 107(4), 1115-1128.